W dniu 30.03.2022 Komisja Europejska opublikowała wniosek dotyczący ustanowienia nowego Rozporządzenia, zmieniającego dotychczasowe Rozporządzenie (UE) 2019/1020 i uchylającego Rozporządzenie 305/2011 (CPR).

Dlaczego nastąpi zmiana Rozporządzenia 305/2011 (CPR), kontekst prac nad CPR2?

Rozporządzenie 305/2011 (CPR) zostało ustanowione w celu ujednolicenia wymagań dla Producentów, Upoważnionych Przedstawicieli, Importerów i Dystrybutorów wyrobów budowlanych, które były wprowadzane do obrotu i udostępniane we wszystkich krajach członkowskich UE.

Główną ideą przy pracach legislacyjnych było umożliwienie swobodnego przepływu towarów i usług na terenie całej UE poprzez ustanowienie wspólnych wymagań dla wyrobów budowlanych. Aby dojść do porozumienia w możliwie jak najkrótszym czasie ustalono, że wspólne wytyczne dotyczące tychże wyrobów zostaną określone i zapewnione na podstawowym poziomie. W związku z tym wygenerowano 7 podstawowych wymagań dla obiektów budowlanych, przedstawionych w załączniku I do Rozporządzenia 305/2011 (CPR).

Takie podejście było podyktowane m.in. znacznymi różnicami w odniesieniu do wyrobów budowlanych, popartymi wieloletnią praktyką oraz licznymi opracowaniami naukowymi przygotowywanymi m.in. w ośrodkach badawczych każdego kraju członkowskiego. Pozostałe rozbieżności dotyczyły m.in.:

• procedur badawczych stosowanych do oceny wyrobów; wiele krajów miało różne procedury badawcze i metody oceny tej samej właściwości, a także inny sprzęt kontrolno-pomiarowy wykorzystywany do badań,
• skrajnie różnych warunków środowiskowych w poszczególnych krajach członkowskich, a co za tym idzie, różnych wymagań dla obiektów budowlanych w kontekście trwałości i bezpieczeństwa użytkowania. W konsekwencji, przeniesienie tych wymagań na poszczególne wyroby budowlane i stworzenie zharmonizowanych specyfikacji technicznych,
• innych / rozbieżnych / różnych doświadczeń Użytkowników, Klientów, Specyfikujących i Podmiotów wymienionych w Rozp. 305/2011 (CPR) w poszczególnych krajach członkowskich, obecnych i wypracowanych w każdym kraju z osobna przed wejściem do UE. Dla przykładu – Polska miała szereg norm branżowych (m.in. PN-B), które w momencie wejścia do UE stopniowo były wycofywane lub podlegały gruntownym zmianom w celu harmonizacji.

Rozporządzenie 305/2011 (CPR) – dalsze bariery po przyjęciu

Pomimo ustanowienia Rozporządzenia 305/2011 (CPR), które wpisywało się w tzw. koncepcję nowego podejścia, szybko okazało się, że w dalszym ciągu istnieją bariery do swobodnego handlu. W sprawozdaniu z 2016r., Komisja Europejska wskazała znaczne niedociągnięcia we wdrażaniu wymagań Rozporządzenia 305/2011 (CPR), szczególną uwagę zwracając do następujące problemy:

• nie udało się stworzyć jednolitego rynku wyrobów budowlanych – proces ujednolicania nie przyniósł oczekiwanych rezultatów, a normy zharmonizowane z różnych względów nie spełniają oczekiwań w kontekście swobodnego przepływu towarów i usług pomiędzy krajami. Wciąż bowiem istnieją realne bariery stosowane przez kraje członkowskie. Trudności w procesie ustanawiania norm zharmonizowanych spowodowały obciążenie w postaci czasochłonnego i kapitałochłonnego procedowania Europejskich Dokumentów Oceny (EDO) i w dalszej perspektywie Europejskich Ocen Technicznych (EOT),
• wyzwania wynikające z odmiennych ram prawnych obowiązujących w poszczególnych krajach członkowskich – m.in. nadzór rynku czy kwestia egzekwowania zharmonizowanych przepisów,
• brak uproszczenia ram prawnych, złożoność przepisów – Rozporządzenie 305/2011 (CPR) nie zawiera wymagań dotyczących zgodności wyrobu z dokumentacją odniesienia, co stanowi wyjątek w porównaniu z innymi dyrektywami nowego podejścia. Sporządzane są deklaracje właściwości użytkowych zamiast deklaracji zgodności z dokumentacją odniesienia,
• niewystarczający nacisk kładzie się na cele środowiskowe i cyfrowe. Uniemożliwia to realizację kolejnych priorytetów na poziomie rządowym (np. dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków lub rozporządzenia w sprawie ekoprojektu). Aktualne zharmonizowane specyfikacje techniczne nie zawierają elementów zrównoważonego wykorzystania zasobów naturalnych, szczególnie w kontekście produkcji niskoemisyjnych wyrobów budowlanych czy też szerszego stosowania obiegu zamkniętego. Brakuje również elektronicznego przepływu informacji w tym zakresie.

W związku z powyższym, trwają intensywne prace nad nowym Rozporządzeniem w obszarze wyrobów budowlanych. Rozporządzenie to wpisze się w koncepcję zrównoważonego rozwoju, która zgodnie ze „Strategią UE w zakresie normalizacji”, uznała budownictwo jako jeden z najważniejszych obszarów w tym zakresie.