Norma ISO 9001 w 2015 roku została poddana czwartej już rewizji, wprowadzającej zmiany strukturalne i terminologiczne. Zabiegi te miały na celu dostosowanie zapisów w niej zawartych do dynamicznych zmian jakie zaszły w ciągu ostatnich lat wewnątrz organizacji i ich otoczeniu, a także zapewnienie większej uniwersalności i elastyczności zapisów, które wytyczają drogę postępowania setkom tysięcy organizacji na całym świecie. Jakie zatem zmiany w normie ISO 9001:2015 możemy zaobserwować?

Do kiedy okres przejściowy?

Okres przejściowy, w którym przedsiębiorstwa powinny dostosować swoją dokumentację do obowiązującej aktualnie wersji normy, tj. ISO 9001:2015-10 rozpoczął się 15 września 2015r. i będzie trwał przez 3 lata. W tym czasie przedsiębiorstwa mogą korzystać zarówno ze starszej wersji ISO 9001 z roku 2008, jak i z nowej z roku 2015. Tylko do marca 2017r. można uzyskać certyfikaty zgodne z ISO 9001:2008.

Widoczną na pierwszy rzut oka zmianą jest modyfikacja układu normy. Zrealizowana według dokumentacji Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej (ISO) struktura HLS (High Level Structure) ma pozwolić na ujednolicenie wszystkich standardów dotyczących systemów zarządzania pod względem struktury. Oznacza to, że łatwiejsza będzie integracja kilku systemów zarządzania jakością w przedsiębiorstwach, które tego oczekują.

Terminologia

Sam tekst normy został przeredagowany w celu ułatwienia stosowania w przedsiębiorstwach usługowych. Termin „wyrób” został zastąpiony zwrotem „wyroby i usługi” w celu podkreślenia różnic w stosowaniu niektórych wymagań w odniesieniu do usług.

Kontekst organizacji

Wprowadzono pojęcie kontekstu organizacji rozumianego jako „kombinacja czynników wewnętrznych i zewnętrznych, które mogą wpływać na podejście organizacji do opracowania i osiągania swoich celów”.  Mówiąc prościej – organizacja powinna określić czynniki, które mogą mieć wpływ pozytywny lub negatywny na zdolność organizacji do osiągnięcia zamierzonych celów. W tym celu można zastosować nawet podstawowe modele biznesowe tradycyjnie stosowane w firmach (np. SWOT, PEST).

Wyłączenia

Ważną zmianą jest brak możliwości wyłączenia wymagań. Nie ma zatem wyjątków w postaci wymagań punktu 7 w poprzedniej wersji normy. Co więcej, norma w wersji 2015 mówi, że „organizacja powinna stosować wszystkie wymagania normy (…)”.

Kierownictwo

Zwiększono obowiązki i wymagania stawiane najwyższemu kierownictwu organizacji dotyczące m. in. odpowiedzialności Kierownictwa za skuteczność systemu oraz zintegrowanie zarządzania jakością z procesami biznesowymi przedsiębiorstwa. Nie jest również wymagane wyznaczanie przedstawiciela kierownictwa, choć nie znaczy to, że nie ma takiej możliwości.

Ryzyko

Położono nacisk na pojęcie ryzyka w pozytywnym aspekcie. Przedsiębiorstwa powinny stosować bardziej systematyczne podejście do niego, bez traktowania go wyłącznie jako elementu zarządzania jakością. Zamiast postrzegania ryzyka wyłącznie jako cechę negatywną norma wymaga, aby dostrzegać „szanse”, które mogą z ryzyka wychodzić. Mówiąc wprost, ryzyko nie ma być wyłącznie negatywnym terminem, którego boi się każda organizacja, ale ma stwarzać szanse dla organizacji na wyjście poza schemat oraz oczekiwania własne i klientów.

Udokumentowana informacja

Ostatnią z najważniejszych zmian jest bardziej elastyczne podejście do dokumentacji. Zamiast zwrotów „dokument” i „zapis” występuje termin „udokumentowana informacja”. Jest to informacja, która ma być przez organizację nadzorowana i utrzymywana wraz z nośnikiem, na którym jest zawarta. Nie jest wymagane opracowanie księgi jakości ani dokumentacja procedur (co nie oznacza, że nie mogą one być stosowane). Dzięki temu przedsiębiorstwa będą miały większą swobodę w określeniu, jakie „udokumentowane informacje” będą dla nich najbardziej przydatne i odpowiednie.