W poprzednim artykule pisaliśmy o tym, czym są badania typu oraz kiedy powinniśmy je wykonać. Teraz idziemy o krok dalej, a więc zastanowimy się jak często wykonujemy badania typu, a także jakie zmiany mogą skłonić Producenta do powtórzenia w/w badań.
Jak często wykonujemy badania typu?
Badania typu powinny być wykonane bezwzględnie przed wprowadzeniem danego wyrobu do obrotu, aby poznać jakie konkretnie właściwości ma wyrób. Dodatkowo, Producent powinien powtarzać badania typu:
– w przypadku, gdy w wyrobie zajdzie zmiana mająca istotny wpływ na jego właściwości; (o tym w następnym akapicie),
– w ustalonych odstępach czasu, podanych w dokumencie odniesienia dla wyrobu; zazwyczaj jest to częstotliwość: raz na 3 lub 5 lat.
– raz na określoną wielkość produkowanego typu wyrobu – spotykana często w prefabrykatach z betonu, np. raz na 5000 sztuk lub 10 000 sztuk wyprodukowanego wyrobu lub raz na określoną ilość mieszanki betonowej zużytej do produkcji danego typu wyrobu. Uwaga: przy takim zapisie w dokumencie odniesienia, Producent powinien szczególnie dobrze udokumentować wielkość produkcji w postaci harmonogramów, wydruków z maszyny, aby udowodnić, że badania nie są wykonywane zbyt rzadko
– jeżeli Klient to wyspecyfikował – istnieją branże, w których poza wymaganiami norm i innych dokumentów odniesienia, Klient w postępowaniu przetargowym, we własnych specyfikacjach określa ważność badań typu. Przykładem może być branża drogowa – mieszanki mineralno-asfaltowe. Jeszcze do niedawna w wymaganiach technicznych była określona większa częstotliwość wykonywania badań typu niż w normie zharmonizowanej.
Co to jest istotna zmiana, czyli kiedy wykonywać nowe badania typu?
Producent powinien mieć świadomość, że zmieniając cokolwiek w wyrobie lub procesie produkcji, może wpłynąć w istotny sposób na właściwości swojego wyrobu, które z kolei przełożą się na cały obiekt budowlany. Decyzja o ponownym wykonaniu badań typu należy do Producenta i jest na jego odpowiedzialność, poniżej przestawiamy wskazówki do indywidualnego przeanalizowania (uwzględniając branżę, wyrób, specyfikę odbiorcy), które pokazują w jakich sytuacjach należałoby się mocno zastanowić na powtórzeniem badań typu:
– zmiana materiałów składowych, półproduktów – sposób postępowania wyznacza w dużej mierze dokument odniesienia i ustalony w firmie plan badań. Materiały składowe są badane w różnym zakresie w zależności od specyfiki wyrobu budowlanego; wcale nieodosobnionym przypadkiem jest wyłącznie ocena dokumentów dostawcy bez dodatkowych badań. W takim przypadku trudno ocenić jaki wpływ na wyrób gotowy i jego właściwości będzie miała zmiana materiału składowego. Wobec powyższego w przeważającej ilości przypadków ta zmiana pociągnie za sobą wykonanie nowego badania typu
– zmiana w procesie produkcyjnym –bardzo często pociąga za sobą zmianę składu wyrobu gotowego; np. dozowanie destruktu asfaltowego w MMA lub dozowanie domieszek do betonu – w takich przypadkach należałoby wykonać ponowne badania typu
– zmiana wyposażenia produkcyjnego – to zależy w jakim zakresie i jak duża zmiana; na pierwszy rzut oka trudno ocenić jaki ma ona wpływ na wyrób gotowy, zwłaszcza w przypadku gdy plan badań bieżących obejmuje wyłącznie np. sprawdzenie cech geometrycznych
Powyższe zmiany to jedynie przykłady, które warto brać pod uwagę przy podjęciu decyzji o wykonaniu nowych badań typu. Więcej przykładów i także wyjątków od powszechnie znanych reguł przytaczamy na szkoleniach otwartych i dedykowanych dla firm.
Jak dobrać próbę do badań typu ?
Należy kierować się kilkoma zasadami w doborze próbek:
– powinna być ona reprezentatywna,
– pobrana do wszystkich badań z jednej, konkretnej partii produkcyjnej lub uśrednionej, reprezentatywnej próby (n. dla wyrobów masowych),
– pobrana przez kompetentną osobę, zgodnie z ustaloną instrukcją lub normą (tam, gdzie ma to zastosowanie).
Zapraszamy do kontaktu Producentów, którzy chcieliby wykonać badania typu, zapewniamy obsługę laboratoryjną, pomagamy w doborze reprezentatywnych próbek oraz doradzamy kiedy ponownie wykonać takie badania, aby miało to wartość dla Producenta.
