Czym są normy zharmonizowane?
Normy zharmonizowane są normami europejskimi, które powstają w odpowiedzi na mandat (wniosek) wydany przez Komisję Europejską. Przed wydaniem takiego wniosku Komisja przeprowadza konsultacje z państwami członkowskimi w celu ustalenia zawartości mandatu. W trakcie tego procesu do Stałego Komitetu Budownictwa (SCC) zgłaszane są wszystkie właściwości wyrobów, których wniosek ma dotyczyć i w stosunku do których istnieją przepisy krajowe. Szczególnie ważne są przepisy nawiązujące do wymagań podstawowych. Zgłoszenia dokonują przedstawiciele poszczególnych państw przeprowadzający konsultacje.
W odpowiedzi na wydany mandat normy zharmonizowane są opracowywane przez jedną z europejskich jednostek normalizacyjnych:
- CEN (Europejski Komitet Normalizacyjny),
- CENELEC (Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki),
- ETSI (Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych).
Na podstawie norm zharmonizowanych będących głównymi specyfikacjami technicznymi producenci sporządzają deklaracje właściwości użytkowych i umieszczają oznakowanie CE na wyrobach budowlanych. W przypadku gdy produkowany wyrób jest objęty normą zharmonizowaną, dla producenta który chce wprowadzić ten wyrób do obrotu staje się ona obowiązkowa, jak określa rozporządzenie CPR w Art. 4 ust. 1: „Jeżeli wyrób budowlany objęty jest normą zharmonizowaną lub zgodny z wydaną dla niego europejską oceną techniczną, producent sporządza deklarację właściwości użytkowych przy wprowadzaniu takiego wyrobu do obrotu.” Od tego wymagania istnieją wyjątki – kiedy wyrób jest produkowany jednostkowo, na terenie budowy lub w sposób tradycyjny.
Nieodzowny element normy zharmonizowanej
Ponadto do obowiązków producenta, których część jest zawarta w załączniku ZA do norm zharmonizowanych, posiadającego wyroby objęte taką normą (również wyroby importowane) należą zadania takie jak: sprawdzenie numeru referencyjnego normy lub norm, sprawdzenie okresu koegzystencji, zakresu normy, sprawdzenie systemu oceny i weryfikacji stałości użytkowych przewidzianych dla wyrobu oraz ustalenie zakresu informacji, które powinny być zawarte w deklaracji właściwości użytkowych oraz oznakowaniu CE.
Wspomniany załącznik ZA normy zharmonizowanej zawiera:
- odniesienie do nazwy wyrobu (grupy wyrobów), zamierzone zastosowanie oraz wykaz zasadniczych charakterystyk,
- system/y oceny i weryfikacji stałości użytkowych dla konkretnego wyrobu (grupy wyrobów) oraz zastosowania i podział zadań w ocenie,
- przykładową zawartość deklaracji właściwości użytkowych,
- oznakowanie CE oraz wszelkie informacje jemu towarzyszące (wraz z przykładami oznakowania na wyrobie i w informacji załączonej).
Normy zharmonizowane odpowiadające wydanym mandatom są publikowane w postaci wykazu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej przez Komisję Europejską. Wykaz dla każdej z norm zharmonizowanych zawiera:
- określoną normę zharmonizowaną, która zostaje zastąpiona przez tę, której wykaz dotyczy (jeżeli taka istnieje),
- okres koegzystencji (początek i koniec), czyli czas od kiedy można stosować nową normę zharmonizowaną i moment, w którym staje się ona wyłączną specyfikacją obowiązującą do sporządzenia deklaracji właściwości użytkowych.
W okresie przejściowym, czyli wspomnianym powyżej okresie koegzystencji można stosować nową normę zharmonizowaną, normę zastępowaną lub odpowiednią normę krajową.
